OD GOSPODE, DO BUNTOVNIKA I HIPSTERA: Kako su brkovi, kroz istoriju i vreme, postali inspiracija za izložbu (FOTO)
NEKADA su brkovi bili simbol muškosti, polne i socijalne zrelosti.
Foto: Muzej Grada Novog Sada
Zato su mladići željno iščekivali da im izrastu. To je naročito bilo izraženo u 19. veku. Ni na jednoj slici iz tog doba ne može se videti odrastao muškarac bez tog ukrasa na licu.
Danas je, međutim, situacija obrnuta. Brkovi su odraz bunta i želje da se bude drugačiji. Na scenu su ih vratili hipsteri, koji ih uglavnom nose sa bradom, mada je sve više onih koji su počeli i da ih fazoniraju.
Kult nošenja brkova prvi su, kako se veruje, još u 15. veku uveli husari – okrutni plaćeni vojnici ugarskog kralja Matije Korvina. Smatralo se da je baš u tim gustim dlakama na njihovom licu – oblikovanim u tzv. “mađarskom stilu” – ležala tajna njihovog uspešnog ratovanja, pa su i druge vojske širom Evrope uvele obavezu nošenja brkova.
– U francuskoj vojsci to pravilo je važilo za vreme Napoleona, a u Engleskoj od 1860. do 1916. godine. Ukinuto je tokom Prvog svetskog rata iz praktičnih razloga, zato što vojnici od njih nisu mogli da navuku gas-maske, a i higijenski uslovi na ratištima su bili loši – objašnjava etnolog i antropolog Ivana Jovanović Gudurić, koja je detalje svog istraživanja prikazala u putujućoj izložbi Muzeja grada Novog Sada “Ukras muškog lica – brk”.
Neki istoričari smatraju da su upravo engleski vojnici zaslužni za povratak brkova u evropske modne trendove tokom 19. veka. Tada su najpopularniji bili brkovi u “volan stilu”, koji su takav naziv dobili zato što su imali oblik volana na biciklu.
– Ovaj stil karakterišu krajevi koji su izrazito uvijeni nagore. Da bi se to postiglo muškarci su morali da ih puštaju do određene dužine i da koriste voskove, kako bi dobili željeni oblik. Postojale su čitave kolekcije pomada za negu i farbanje brkova, brade i kose, koje su se posebno oglašavale u lokalnoj štampi – dodaje autorka izložbe.
Uz “mali volan”, ovaj stil je do početka 20. veka bio opšteprihvaćen kod različitih uzrasta, profesija i klasa, za razliku od sličnog, ali mnogo elegantnijeg “imperijalističkog stila”, koji su negovali samo pripadnici kraljevskih porodica i viših klasa. Jedan stil je, međutim, bio univerzalan za sve – prvi brčići.
Najpoznatiji svetski mustaći
U SVETU brkova najpoznatiji su oni koje su nosili Adolf Hitler i Salvador Dali.
Hitlerovi brčići smatraju se najzlokobnijim u istoriji čovečanstva. Iako je u mladosti imao dugačke brkove, na prepoznatljivu dužinu ih je skratio tokom Prvog svetskog rata, kako bi mogao da nosi gas-masku. Nije želeo u potpunosti da ih se odrekne, jer je njima sakrivao svoje izrazito velike nozdrve.
Dalijevi tanki, a dugački brkovi bili su poznati pod nazivom “10 i 10”, jer su asocirali na kazaljke na satu koje pokazuju upravo to vreme. Interesantno je to da su ostali u tom položaju i 27 godina nakon njegove smrti, što je ustanovljeno 2017, prilikom ekshumacije njegovog balsamovanog tela.
I Staljin je ostao prepoznatljiv po svojim gustim brkovima u tzv. “morž stilu”, koji nalikuju brkovima ove životinje, a karakterišu ih guste dlake koje padaju preko usta.
– Brkovi se pojavljuju u periodu odrastanja muškarca, kada on postaje i polno i socijalno zreo. Oni su označavali da je mladić sada spreman da uđe u svet odraslih, da se oženi, zasnuje svoju porodicu, postane majstor svog zanata – ističe sagovornica “Novosti”.
Tome su momci u ono vreme težili – da se jasno vidi da su dovoljno stasali da se budu prihvaćeni kao odrasli – za razliku od današnjih generacija, koje se briju čim primete prve dlačice.